Fotogrametrik Halihazır Üretim Teknikleri Nelerdir?
Fotogrametri teknolojisinin çok hızlı ilerlemesi ile birlikte Fotogrametri alanında büyük gelişmeler kaydedildi. Fotogrametri genel olarak, cisimler ve oluşturdukları çevreden yayılan ısınların şekillendirdiği fotoğrafik resimlerin ve yaydıkları elektro manyetik enerjinin kayıt, ölçme ve yorumlama işlemleri sonunda bu cisimler ve çevre hakkında güvenilir bilgilerin elde edildiği bir teknoloji ve bilim dalıdır.Temelde fotogrametri resim çekme noktasının konumuna göre,Hava FotogrametrisiYersel Fotogrametriolmak üzere ikiye ayrılır.Hava fotogrametrisi, topografik ve tematik haritaların üretimi, sayısal arazi modelleri elde etmek amacıyla kullanılır. Yersel fotogrametri ise Mimarlık, Harita Mühendisliği ile İnşaat Mühendisliği çalışmalarında, arkeoljik amaçlı çalışmalarda, tıpta, trafik kazaları, kriminoloji v.b çalışmalarında kullanılmaktadır. Yersel fotogrametri yöntemi fotogrametrik röleve yapımında yıllardır başarı ile kullanılan bir yöntemdir. Gelişen bilgisayar ve bilgi teknolojileri ile birlikte, klasik yersel fotogrametrik yöntemi yerini dijital yersel fotogrametri yöntemine bırakmıştır.
fotogrametri
www.haritahaber.com
FOTOGRAMETRİK KIYMETLENDİRME YÖNTEMLERİ
2.1 Analog FotogrametriAnalog kameralarla çekilen fotoğraf çiftlerinin optik mekanik aletlerle yöneltilerek stereomodelin oluşturulmasını, değerlendirilmesini ve bu aletlere bağlanmış çizim masaları kullanılarak istenilen ölçekte çizim üretilmesini kapsar.2.2. Analitik FotogrametriAnalitik fotogrametride veri olarak analog resimler kullanılmaktadır. Optik mekanik aletler bilgisayarlarla desteklenmiş ve bu şekilde fotogrametrik hesap başlamıştır. Ayrıca ürün bilgisayarda elde edildiğinden, bu ürünlerin bilgisayar destekli tasarım (CAD) sistemlerine aktarılması ve görsel efektler eklenmesi mümkündür.2.3 Dijital FotogrametriDijital yöntemde, fotogrametriye temel olan tüm adımlar bilgisayarlar üzerinde sayısal olarak yapılmaktadır. Bunun için gerekli olan resimler, hava fotogrametrisinde uçak ve uydu görüntüleri ve yersel fotogrametri de CCD kameraları ile elde edilen sayısal resimler ve normal resimlerin tarayıcılar yardımıyla taranıp sayısal ortama aktarılması ile sağlanmaktadır. Günümüzde dijitalfotogrametri yaygın olarak kullanılmaktadır.2.3.1 Dijital fotogrametrik sistemlerDijital fotogrametrik sistemler; optik, elektronik, matematik, fotoğrafçılık ve bilgisayar teknolojisi gibi çeşitli bilim dallarından yararlanılarak oluşturulmuş bir mühendislik uygulamasıdır. Bu sistemde, gerek kullanılan donanım ve yazılım gerekse yapılan işlemlerin tümü dijital olarak yapılmaktadır. Dijital görüntü isleme, bir bilgisayar yardımı ile görüntülerin elde edilmesi, depolanması islenmesi ve çeşitli ölçme ve yorumlama amaçları için farklı türdeki gösterimlere hazır hale getirilmesidir. Böylelikle mühendislik uygulamalarında önemli olan veri kaybı, presizyon, zaman gibi etkenler minimum seviyelerinde tutulmaktadır.Bu sistemde yapılacak uygulamalarda gereksinim duyulan, sayısal görüntüleme sistemleri başlıca dört bileşenden oluşmaktadır. Bunlar;· Dijital Kameralar,· Dijital Görüntüler,· Ana Bilgisayar,· Görüntü Analiz Yazılımındanoluşur.
2.3.1.1 Dijital kameralarDijital kameralar görüntü yüzeyi algılayıcının iki boyutlu alanını içeren coğrafi objelerin kayıt edilmesi için kullanılır. Bu algılayıcıların yük durumları belirli zaman aralıklarında okunan analog sinyallerle belirlenir. Daha sonra analog-Dijital dönüşümünü takriben sinyaller sayısallaştırılır.CCD (Charge Couple Device) kameralar Dijital fotogrametrik kameralar için en yaygın olanlarıdır. Bu kameralar yapıları bakımından normal kameralar ile mukayese edildiklerinde daha küçük ve nispeten daha sağlamdır. Fotogrametrik uygulamalarda CCD kameralar, algılama üstünlükleri, düşük güç gereksinimi, küçük boyut ve taşınabilirlik, düşük fiyat ve bakımgerektirmemesi gibi üstünlüklere sahiptir. CCD kameraların en önemli özelliği, lineerlik ve dengeyi birlikte ele almasıdır. Bunlar görüntü ölçme hassasiyetinde önemli bir avantajı gösterir.2.3.1.2 Dijital görüntülerBir Dijital resim, gij elemanlı iki boyutlu G matrisinden oluşur. Her bir elemana bir piksel denir. Kullanılan pikseller birer bilgi taşıyıcıdır. Bu değerlerin daha geniş olarak kullanıldığı durumlar, siyah beyaz resimler için O ile 255 arasındadır ve bu değer insan gözünün gri renk tonu ayırt etme olanağının üstündedir. Siyah-beyaz resimlerde piksel değerleri gri tonlarını veya değerlerini temsil eder. Renkli resimlerde ise aynı sırada üç farklı resim matrisi bulunur. Dijital resimlerinfotogrametrik amaçlarda kullanılabilmesi için, resim koordinat sistemi ile piksel koordinat sistemi arasında bir ilişki kurulması gerekmektedir. Dijital kameralar ile resmi çekilen yüzey fotoğrafik değil de elektronik olarak kaydedilir. Böylece binlerce yük haline dönüştürülmüş resimler bir ara sistem yardımıyla bilgisayara aktarılır. Tüm bu işlemler fotoğrafik zorlukları ve resim kaybı, resim büzüşmesi, distorsiyon gibi hata unsurlarını ortadan kaldırmaktadır.
fotogrametri
2.3.1.3 Ana bilgisayarBir ana bilgisayardan istenen, daha sonraki işlemler için bir çerçevenin tam depolanmasını sağlayacak diskinin bulunması, analiz için ana belleğin yeterli olması ve es zamanlı işlem durumunda çerçevelerden alınan görüntü verilerinin depolanabilmesidir.2.3.1.4 Görüntü analiz yazılımıDijital fotogrametride görüntü analiz yazılımının önemi büyüktür. Bunun nedeni olarak pratiklik, gereksinimlere cevap verebilme ve yüksek doğruluk gibi kriterleri sayabiliriz. Dolayısıyla bir görüntü yazılım programında su özellikler bulunmalıdır:1.Düseye çevirme ve ortofoto yapabilmelidir.2.Üç boyutlu cisim belirlemesi yapabilmelidir.3.İstenilen sayı ve büyüklükte resim isleyebilmelidir.4.Kamera kalibrasyonu yapabilmelidir.5.Cad sistemine bağlamak mümkün olmalıdır.6.Görüntü eşleştirme yöntemiyle subpiksel doğruluğa erişmek mümkün olmalıdır.7.Tam otomatik yaklaşık değer belirleyebilmeli ve kaba hataları ayıklayabilmelidir.8.Sayısallastırıcı kullanımına ihtiyacı olmamalıdır.9.Endüstri, Mimari, ve Hasar belirleme gibi alanlarda çok geniş kullanım ve görüş olanaklarısunmalıdır.10.Kullanım kolaylığı bulunmalıdır.11.Yarı otomatik nokta ölçmesi yapabilmelidir.12.Tam otomatik ağ plaka ölçmesi yapabilmelidir.13.Analog ve Dijital kameraları kullanabilmelidir.14.Esnek resim çekme konfigürasyonuna sahip olmalıdır.15.Cisimleri tam anlamlı dokümantasyon ve arşivleme özelliğine sahip olmalıdır.2.3.2 Dijital fotogrametrinin kullanım alanları1. Ortofoto haritaları oluşturulması.2. Fotogrametrik hâlihazır yapımı.3. Yapısal hareket ve deformasyonların gözlenmesi.4. Köprü hareketlerinin ölçülmesi.5. Baraj deformasyonlarının ölçülmesi.6. Deprem ve yer kayması hasar tespiti ölçmeleri.7. Karayolu tasarım ve planlama uygulamaları.8. Anayol kavşaklarının detaylandırılması.9. Boy ve en kesitlerin çıkartılması.10. Toprak isleri hesapları.11. Yapısal hareket ve deformasyonların ölçülmesi.12. Yapı ölçmeleri.13. Mimari ve arkeolojik uygulamalar.14. Üç boyutlu modelleme15. Rölöve ve restitüsyon projeleri16. Siluet çıkarımı17. Boy ve en kesit çıkartılması18. Tünel ve yeraltı kazı ölçmeleri.19. Yer kabuğu hareketlerinin tespiti.20. Erozyon ölçmeleri.21. Gemi inşası ve tasarımı.
22. Uçak ve otomobil sanayisi.23. Haberleşme antenlerinin ölçülmesi.24. Kar derinliğinin ölçülmesi.25. Nükleer santral ölçmeleri.26. Soğutma kulelerinin gözlenmesi.27. Sanayi boru sistemlerinin montajı.28. Depolama tanklarının ölçümü.2.4. Yersel (Yakın Resim) FotogrametriYakın resim fotogrametrisi ya da yersel fotogrametri objelerin birkaç cm’ lik çekim mesafesinden 300m uzaklığa kadar olan çekim mesafelerinde objelerin yer kameraları aracılığı ile çekilmiş görüntülerin üç boyutlu değerlendirilmesi ile ilgili işlemler olarak adlandırılır. Resim çekme makinesi ister optik isterse de Dijital formatta olsun genel olarak kullanılan resim ebatları dikdörtgen yapıdadır. Bu nedenle bu resimlerin uzun kenarı ve kısa kenarı gören iki ayrı görüş açısı mevcuttur. Oysa hava fotogrametrisinde resimler kare formatta olduğundan bu tür resimlerde tek bir görüş açısı vardır. Genel olarak yakın resim fotogrametrisinde objelerin bir model içerisinde kalması ve değerlendirmenin olabildiğince tek model olarak yapılması arzu edilir. Bu nedenle objenin sekli ve kullanılan kameranın odak uzaklığı, görüş açısı gibi parametreleri dikkate alınarak en uygun çekim mesafesi hesaplanır.3.ARAZİ ÇALISMASINDA KULLANILACAK PHOTOMODELER YAZILIMIPhotoModeler fotoğraflardan 3 boyutlu verilerin elde edilmesi, 3 boyutlu ölçümlerin yapılması ve 3 boyutlu modellerin oluşturulması esasına dayanır. 3D görüntüleyici, 3D modelinin etkileşimli bir görüntüsü ve Measure Tool da etkileşimli olarak koordinat, mesafe ve alan ölçümlerini sağlar. 3D modelleri dxf (2D ve 3D), 3Ds, Wavefront OBJ, WRML (1 ve 2) ve aşağıda listelenen formatlarında ve bunlara ek model animasyon olarak da dışa aktarılabilir. Ya da seçilen yüzey ortofoto olarak dışa aktarılabilir.fotogrametrinin kapsadığı alanlar şunlardır:Fotogrametrik halihazır harita yapımı
Fotogrametrik Nirengi ölçümü ve blok dengelemesi
hava fotoğraflarından her ölçekte Sayısal Harita üretimi
DTM-DEM (Sayısal Yükseklik Modeli) üretimi
Ortofoto harita üretimi
Fotomozaik görüntüleri üretimi
Uydu görüntülerinden faydalanarak Sayısal Harita üretimi
Uydu görüntülerinden Ortofoto, Ortomozaik ve TrueOrtho üretimi
Uydu görüntüleri yardımıyla sayısal görüntü işleme, görüntü zenginleştirme ve sınıflandırma uygulamaları
Stereo Uydu görüntüleri yada Hava Fotoğraflarından DEM üretimi ve Editi
Fotogrametri eski yunancadaki Photos+Grama+Metron (Işık+çizim+ölçme) kelimelerinden oluşan ve ışık ile çizerek ölçme anlamına gelen bir kelimedir.
Fotogrametri anabilim dalında hava fotogrametrisi ve yersel fotogrametri uygulamaları yapılmakta ve eğitimleri verilmemektedir. Fotogrametri anabilim dalı'nın araştırma ve eğitim konularından bazıları şunlardır:
Fotogrametri
Uzaktan algılama
Görüntü işleme
Lazer tarayıcılar (yersel ve havadan)
Hava kameraları (klasik ve dijital)
Sensör tabanlı mekansal veri üretimi
Görüntü bazlı mekansal veri analizi
Radar verilerinin işlenmesi ve analizi
Mekansal nesne çıkartımı
Ölçme tekniği[değiştir | kaynağı değiştir]
Uygarlık ilerledikçe ve insanlar arasındaki ilişkiler arttıkça, mülkiyet kavramının önemi anlaşılmış ve insanlar sahip oldukları arazileri ölçme gereksinimi duymuşlardır. Türkiye'de önceleri kadastro haritaların oluşturulmasında önemli bir rol oynayan ölçme tekniği, günümüzde tüm meslek disiplinlerinin gereksinimi olan bir dal haline gelmiştir.
Teknolojideki değişime paralel olarak sürekli gelişen uydu bazlı konum belirleme sistemleri (GPS) ve uygulamaları, yatay ve düşey jeodezik kontrol ağları tesisi, mühendislik yapılarının deformasyon ve deplasman ölçmeleri, yerkabuğu hareketlerinin izlenmesi, hidrografik ölçmeler, karayolu, demiryolu, köprü, baraj, tünel projeleri ve uygulamaları, v.b. Ölçme Tekniği Anabilim Dalının çalışma alanlarıdır.
fotogrametrik halihazır harita üretimi
Fotogrametrik yöntemle üretilen pafta ve ortofoto örneklerimiz
1/1000 ölçekli fotogrametrik yöntemle üretilen sayısal pafta ve True (gerçek) ortofoto örneklerimiz. Stereo hava fotoğraflarından cad yazılımında üretilen 1/1000 ölçekli pafta örneği
Ortofoto Nedir? True Ortofoto Günümüzde Hangi alanlarda Kullanılmaktadır? Ortofoto : Hava fotoğraflarının çekildikten sonra, distorsiyon, eğiklik ve yükseklik hataları giderildikten sonra, koordinatlı hale getirilen resimlerdir. Eğer Ortofoto true ( doğru, gerçek ) değil ise sadece bilgi amaçlı kullanılır. Alınan ölçüm ve koordinatlar kamera distorsiyon hatalarına farklılıklar gösterecektir. Ortofoto 1/1000 ölçekli olarak altlık kullanılacak ise mutlaka True ortofoto olmasına dikkat edilmesi gerekmetedir.
True Ortofoto nedir: True ( doğru - gerçek ) ortofoto, normal ortofotodan farklı olarak fotoğrafların çekim açılarından kaynaklanan hataların, DSM kullanılarak elde edilen
ortogonal ortofotolardır. True ortofotolarda koordinat değerleri proje çizimi ile örtüşmektedir.
1/1000 ölçekli stereo kıymetlendirme ve sayısal fotogrametrik çizim örneği
1/1000 ölçekli fotogrametrik hava nirengi dengeleme ve streo kıymetlendirme 3d çizim örneği
1/1000 ölçekli gayrimeskun alan stereo kıymetlendirme ve çizim örneği
1/1000 ölçekli meksun alan stereo kıymetlendirme ve 3d çizim örneği
1/5000 ölçekli stereo fotogrametrik kıymetlendirme ve 3d çizim örneği
1/1000 ölçekli meskun alan fotogrametrik dengeleme örneği
1/1000 ölçekli fotogrametrik halihazır üretimi ve çıktı örneği
1/1000 ölçekli stereo cad çizim örneği
1/1000 ölçekli true ortofoto örneği
1/5000 ölçekli uydu fotogrametrisi stereo kıymetlendirme örneği
1/5000 ölçekli stereo uydu fotoğrafı örneği
wwww.haritahaber.com olarak Hizmetlerimiz
Fotogrametrik Nirengi ölçümü ve blok dengelemesi
Hava fotoğraflarından her ölçekte Sayısal Harita üretimi
DTM-DEM (Sayısal Yükseklik Modeli) üretimi
Ortofoto harita üretimi
Fotomozaik görüntüleri üretimi
Uydu görüntülerinden faydalanarak Sayısal Harita üretimi
Uydu görüntülerinden Ortofoto, Ortomozaik ve TrueOrtho üretimi
Uydu görüntüleri yardımıyla sayısal görüntü işleme, görüntü zenginleştirme ve sınıflandırma uygulamaları
Stereo Uydu görüntüleri yada Hava Fotoğraflarından DEM üretimi ve Editi
Beytullah Yılmaz 0 544 608 84 80
