Tarihin Yansıması Darkale Evleri

‘‘Darkale Kültür Mirasının Korunması ve Yerel Kalkınmanın Sağlanması Projesi” kapsamında restore edilerek turizme kazandırılması için çalışmaların devam ettiği Darkale köyü Soma’nın en önemli turizm yerlerinden olmaya devam ediyor.

 

Manisa , Soma, Darkale’nin tarihi milattan öncesine kadar inmektedir. Darkale’nin ilk adı ise Sanskrit dilinde hamam anlamına gelen Germe-Gharma’dır. Darkale köyü, Bergama’nın Orhan Gazi tarafından 1336 tarihinde ele geçirilmesinin ardından Osmanlı Devleti topraklarına katılır. Osmanlı döneminde deri işçiliğinin ana gelir kaynağı olduğu ve Kırkoluk yakınlarında üç büyük ve dokuz küçük tabakhanenin bulunduğu, İzmir ve çevresinde büyük tabakhanelerde üretilen ayakkabı, çizme, kasa ve giysilerin satıldığı bilinmektedir. Darkale, tarihte deri işleme kültürü sayesinde edindiği zenginliği 1876 yılında Osmanlı'nın ilk linyit ocaklarından birinin açılması sayesinde madencilikle sürdürdü.  Soma ilçesi Darkale’ye bağlı iken günümüzde durum tam tersi yönde değişmiştir. Geçmişte kalabalık nüfusa sahip olan Darkale köyü, Somanın hızla gelişmesi ve ekonomik açıdan büyümesi sebebiyle 1980’li yıllarda göç vermiş ve tarihin tozlu geçmişinde belgesellere konu olmuştur.

Bozulmamış doğası, yemyeşil bitki örtüsü, yöresel kına geceleri ve düğünleri, bestelenmiş türküleri ve kendine özgü halk oyunları, kiraz bahçeleri ve nefis dondurması ile turistlerin ilgi odağı olan Darkale köyü, birçok belgesele de ev sahipliği yapıyor. Soma’nın hatta Ege’nin altın gibi parlayan köylerinden bir tanesi olan Darkale köyü, yazın sıcağından bunalan Somalıların serin bir nefes aldığı yerler arasında.

Köy; tarihi camileri, hamamları ve esrarengiz mağaraları ile köye uğrayanları büyüsü altına alıyor.

Son dönemlerde Soma Belediyesinin de destek verdiği Darkale’yi kurtarma projeleri ile köyün tarihi ve kültürel bir değer olarak tekrar ayağa kalkması ve tekrar önemli bir turizm merkezi olması amaçlanıyor.

Ege’nin İlk ve Tek Doğa Sporları ve Kültür Turizm Merkezi Darkale…

Çevresi çam ormanlarıyla kaplı olan Darkale köyü, doğa sporları meraklılarının aradığı birçok önemli zenginliğe sahip. Sırtını yasladığı Asartepe ve Tuzlutepe’nin dik kayaları her yıl dağcıları ve kaya tırmanıcılarını ağırlıyor. Köyün çevresinde bulunan sayısız yürüyüş ve bisiklet parkuru doğa sporları meraklılarını Darkale’ye çekiyor. Her yıl “Darkale Doğa Sporları Şenliğine” de ev sahipliği yaparak 500 den fazla sporsever katılımcıyı ağırlayan Darkale köyü; bu açıdan Kanyoning, trekking, kaya tırmanışı, oryantiring, highline, kamping, foto safari ile spor ve sanatseverlerin ilgi odağı.

Bölgede doğa yürüyüşü yapanlar bir yandan manzaranın tadını çıkarırken diğer yanda antik çağda köyü Bergama’ya bağlayan Bergama Krallığı döneminden kalma antik yollarda yürüyebiliyorlar. Darkale doğal yaşamla öylesine iç içe ki yürüyüş yaparken köyün 3-5 kilometre ötesinde yaşayan yabani atları görebilmek mümkün. Darkale’nin çevresi flora açısından da oldukça zengin. Hercai menekşeler, orkideler, süsenler, ters laleler ve sayısız türde çiçekler görülmeye değer. Bahar aylarında köyün çevresinde yürümeniz bu güzelim çiçeklerle karşılaşmanız için yeterli.

Köydeki geleneksel yaşam, tarihi evler, daracık sokaklar, mimari doku gezginlerin ve fotoğrafçıların da ilgisini çekiyor. Birçok fotoğraf derneği ve fotoğrafçı Darkale’ye gezi düzenleyerek bu eşsiz görüntüleri yakalayabiliyor.

Tarihin Yansıması; Darkale Evleri…

Manisa ve ilçelerindeki köy evi mimarisi geleneğine uyan Darkale’deki geleneksel konut sayısı 150 kadardır. Evlerin kapısı, eski Türk evlerinin geleneksel "hayat"ına açılmaktadır. Evlerin içine, bir nevi iç avlu olan hayattan girilir. Genelde ocak, kiler, ambar ve ahırın yer aldığı iç avlunun zemini taş kaplamadır. Ahırların kapısı sokağa açılırken, evlerin içlerinde ahşap kaplama odalar ve açık sofralar bulunmaktadır.

Darkale Eski Eserler ve Anıtlar Yüksek Kurulu’nun 8.7.1977 tarih ve A 633 sayılı kararlarıyla korumaya alınmıştır. Bu kararla köyde bulunan ve eski eser niteliğinde olan sekiz yapı tescil edilmiş, ilk olarak köy için bir sit tespiti kararlaştırılmıştır. Yerleşim daha sonra Taşınmaz Varlıklarını Koruma Yüksek Kurulu’nun 24.02.1984 tarihli ve 134 sayılı kararı ile sit alanı olarak tescillenen, İzmir 2 Numaralı Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu’nun 20.01.2012 tarihli ve 448 kararı ile sit türü, "kentsel Sit "olarak belirlenmiştir.

Darkale köyü girişinde Soma Belediyesinden kiralanmış özel mülkiyete ait bir işletme bulunmaktadır. Darkale dondurmasının eşsiz tadının, sütünden ve yörede bol miktarda bulunan doğal orkidelerden elde edilen salepten geldiği söylenmektedir. Bu ünlü dondurmanın geçmişi elektrik ve buzdolabının yaygın olmadığı 1970’ler öncesine dayanmaktadır. Darkaleli dondurmacılar, yakındaki orman içlerine yaptıkları taş örgü çukurlar içine dolan karları sıkıştırıp buz haline getirerek, daha sonra bu karları temmuz ağustos gibi sıcak aylarda dondurma yapımında kullandıkları bilinmektedir.

Bir diğer yöresel lezzet ise nar ekşisi... Eylül ekim ayında köyde yetişen narlardan geleneksel yöntemlerle yapılmaktadır. Nar ekşisi zamanı köyün kadınları için önemli bir kışa hazırlık telaşıdır. Görülmeye ve tadılmaya değer bir süreç ve üründür.

Köyün kültürel değerlerinden bahseden Soma Belediye Başkanı Ali TULUP: “Darkale, ilçemize bağlı bir köy iken günümüzde, 6360 sayılı yasa ile 30.03.2014 tarihinde, Manisa’nın Büyükşehir Belediyesi olmasından sonra, Soma Belediyesi’nin Mahallesi ilan edilmiştir. Köyümüzün üretkenliğine ve canlılığına kavuşması, yerleşimin bir “eko turizm merkezi” haline getirilmesi için tanınır hale gelmesi ve bu kültür mirasının gelecek kuşaklara aktarılması, başarılı restorasyon çalışmaları ile konutların orijinalliklerini koruyarak, çağın gereklerine de ayak uydurması ve sürdürülebilirliklerinin sağlanmasına katkıda bulunma çalışmalarımız sürüyor. Köyümüzde yer alan tescilli yapılar; bir hamam, üç cami, bir çamaşırlık ve bir yağ değirmenidir. Koruma Amaçlı İmar Planı çalışmaları sırasında tespit edilen sokak çeşmelerinin de bir kısmı tescile önerilmiştir. Bunlardan kitabeli olan tek bir örnek günümüze ulaşmıştır. Ayrıca köyün iki mezarlık alanı bulunur ve bunlar da tescillidir. Manisa Valiliği, Soma Kaymakamlığı, Soma Belediyesi, Soma Ticaret ve Sanayi Odasının desteği ve çalışmaları ile ‘Darkale Yenileme ve Yaşatma Projesi’ başlatılmıştır. Yine köyümüze büyük destek ise Opet’ten gelmiş ve Darkale, Opet’in yürüttüğü “Örnek Köyler” projesine de dâhil olmuştur” dedi.

Darkale’ye İzmir’den gelmek için Akhisar’dan Soma yoluna sapılır, 45 kilometre sonra Soma’ya ulaşılır. Balıkesir üzerinden gelmek isteyenler 90 kilometrelik Balıkesir-Savaştepe-Soma yolunu kullanabilir. Çanakkale yönünden gelecekler Bergama’dan 40 kilometre sonra Soma’ya ulaşabilir. Darkale’de henüz konaklama imkânı yok. Fakat yakın zamanda köydeki tarihi evlerin bir kısmında pansiyonculuğa başlanacak. Şimdilik Darkale’yi ziyaret edenler Soma’daki otellerde konaklayabilir.

Türkiye’nin gizli kalmış, gün yüzüne çıkarılmayı bekleyen, marka olabilecek önemli bir tarihsel, kültürel ve mimari hazinesi olan Darkale, sabırsızlıkla onu keşfedecek gezginleri bekliyor.

Yorum Yaz