Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı himayesinde, Kalkınma Ajansları Genel Müdürlüğü koordinasyonunda, Trakya Kalkınma Ajansı tarafından yürütülen Tohumculuğun Geliştirilmesi Sonuç Odaklı Programı kapsamında Trakya Tohum A.Ş.’nin geliştirdiği yerli ve milli ayçiçeği çeşidinin hasat etkinliği Bakan Mustafa Varank, Tarım ve Orman Bakanı Vahit Kirişçi’nin katılımlarıyla gerçekleştirildi.
Ankara’nın Şereflikoçhisar ilçesi Büyükkışla Mahallesi’nde bulunan ayçiçeği deneme ekimi sahasında yapılan etkinliğe Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mustafa Varank, Tarım ve Orman Bakanı Vahit Kirişci, Ankara Milletvekili Asuman Erdoğan, Trakya Kalkınma Ajansı Genel Sekreteri Mahmut Şahin, Ankara Kalkınma Ajansı Genel Sekreteri Cahit Çelik, Trakya Tohumcular Derneği Başkanı İbrahim Toruk, Türkiye Tohumcular Birliği Başkan Yardımcısı Selami Yazar, Şereflikoçhisar Belediye Başkanı Memiş Çelik, Bala Belediye Başkanı Ahmet Buran ve Evren Belediye Başkanı Hüsamettin Ünsal katılım sağladı.
Etkinlikte bir konuşma yapan Sanayi ve teknoloji Bakanı Mustafa Varank şunları söyledi:” Ülkemizde tohum üretimi vardı ama milli bir hibrit tohumu yoktu. Biz Trakya Kalkınma Ajansımız ile o bölgedeki firmaları, üniversiteyi, Tarım ve Orman Bakanlığımızı bir araya getirdik ve Türkiye'nin ilk yerli ve milli hibrit ayçiçeği tohumunu üretmeyi başardık. Şimdi o ürettiğimiz tohumları çoğaltmanın faaliyetini burada gerçekleştiriyoruz." diye konuştu. Tarım ve Orman Bakanlığı, Kalkınma Ajansı, bölgedeki firmalar, dernekler ve üniversitenin katkılarıyla kurulan Trakya Tohum AŞ'nin ürettiği ilk tohumları burada çoğalttığını anlatan Varank, şunları söyledi: "Bugün onların hasadını gerçekleştireceğiz. İnşallah burada yapacağımız hasat dekar başına 200 kilogramla Türkiye'de bir rekoru kırmış olacak.
Bakanlık olarak bu tip projeleri desteklemeye devam edeceğiz. Türkiye'de yerli tohumculuk gelişti ama yerli ve milli tohumculuğun hala katetmesi gereken bir mesafe var. Ayçiçeği ile başladık bunu mısır ve farklı stratejik ürünlerle devam ettireceğiz. Bu ilk yerli ve milli hibrit tohumumuzun Ankara'da deneme üretimini yaptık, Rusya ve Sudan'da deneme üretimlerini yaptık. İnşallah buradan elde edilen tohumlar yurt dışına da ihraç edilecek. Türkiye'ye ciddi bir katma değer kazandıracak." "Tarımdaki AR-GE'yi desteklemeye devam edeceğiz" Varank, son dönemde yaşanan küresel gelişmelere işaret ederek, "Pandemi, savaşlar ve enerji kriziyle çalkalanan, türbülansa giren dünyada tarım ve gıdanın ne kadar stratejik olduğunu görerek Cumhurbaşkanımızın liderliğiyle tarımı bu sene daha fazla el üstünde tuttuk ve Bakanımızın gayretleriyle çiftçimiz bu işten memnun." değerlendirmesinde bulundu. Tarımı desteklemeye devam edeceklerine dikkati çeken Varank, "Tarımdaki AR-GE'yi desteklemeye devam edeceğiz. Tarım yapmak yeterli değil, gıda endüstrisi bu işi katma değerli hale getiren endüstri. Burada da Tarım ve Orman Bakanlığımızla birlikte sektörleri desteklemeye devam edeceğiz. Hepimiz haberlerde izliyoruz, Avrupa bu kışı nasıl çıkaracağını düşünürken biz Allah'ın izniyle hiçbir sıkıntı yaşamadan kışı atlatabileceğiz." ifadelerini kullandı. Varank, yerli ve milli hibrit ayçiçeği tohumunun hayırlı olmasını dilerken, projede emeği geçenlere teşekkür etti.
Etkinliği diğer konuşmasını yapan Tarım ve Orman Bakanı Kirişci, Türkiye'de yaygın olarak kullanılan ayçiçeği yağının önemine işaret ederek ayçiçeğiyle ilgili tohumculuk faaliyetleri yapılmasının kendilerini çok mutlu ettiğini dile getirdi. Türkiye'nin 2002 yılında yüzde 31 olan kendi kendine yeterlilik oranını bugün itibarıyla yüzde 96'lara çıkardıklarını belirten Bakan Kirişci, konuşmasına şöyle devam etti: "Daha kat edeceğimiz çok yol var. Bu yolu da hızla tamamlamalı ve yüzde 100'ün üzerine çıkarak yola devam etmeliyiz. Ayçiçeği, bu manada çok stratejik ve vazgeçilmez bir ürün, bizim de arz açığımız olan bir ürün. Bir önceki yıla göre yüzde 5,6 artış bekliyoruz ama bizim hala yüzde 30-35 düzeyinde açığımız olacağını biliyoruz. Bundan dolayı üreticilerimizi bu sebeple cesaretlendirmeye çalışıyoruz. Çeşitli sebeplerde ekilmeyen yaklaşık 68 bin dekarlık alanda ekimi teşvik etmek amacıyla, yüzde 75'ini sübvanse ettiğimiz tohumu vererek, ayçiçeği ekim alanlarının genişlemesini arzu ediyoruz. Bakan Kirişci, ayçiçeğiyle ilgili Tarım Kredi Kooperatifleri, pancar kooperatifleri ve yağlı tohumla ilgili birliklerin alım yapmaya devam ettiğine değinerek, "Dün çıkan tebliğ ile ithalata yüzde 10 gümrük vergisi koyduk. Bunun yetersiz kalması durumunda alacağımız başka tedbirler de var. Herhangi şekilde üreticimizin mağdur edilmesine izin vermeyeceğiz. Biz sizin yanınızdayız. Cumhurbaşkanımızın önderliğinde çiftçilerimize sahip çıkmaya ve desteklemeye devam edeceğiz." dedi.
Törenin ardından Bakan Kirişci ve Bakan Varank, tarlaya girerek hasat edilecek ürünleri inceledi. Bakanlar, hasat ettikleri ürünleri bir kavanozun içine koyarak imzaladı. Hasadın bereketli olması için ilçe müftüsünün duasının ardından Bakan Varank ve Bakan Kirişci, biçerdövere binerek ilk hasadı yaptı.
Trakya’da Tohumculukta Yaşanan Gelişmeler ve Tohumculuğun Geliştirilmesi Sonuç Odaklı Programı
2018 yılından itibaren Trakya’da tohumculuk sektörünün geliştirilmesi Trakya Kalkınma Ajansı’nın çalışma programında öncelikli bir konu olarak yer almaya başladı. 2018 yılında sektör analizi, tohumculuk sektörünün mevcut durumunu anlamaya ve katılımcı bir yaklaşımla doğru müdahaleleri tasarlamaya odaklanan Trakya Kalkınma Ajansı’nın faaliyetleri, 2019 yılında sektör paydaşları ile ve sektör paydaşları arasında iletişim ve işbirliğinin geliştirilmesine odaklandı. 2020 yılı içinde ise bilgi donanımı ve işbirliği ortamını geliştirmeye yönelik faaliyetler devam ederken, 3 temel alana yönelik; ar-ge kapasitesi ve ortamı, satış kabiliyeti ve ortamı ile insan kaynaklarının geliştirilmesine yönelik faaliyetler planlandı. 2021 yılında ise; Tohumculuk Sektörünün Geliştirilmesi Sonuç Odaklı Programı (SOP) ile tohumculuk sektörünün bölge katma değerinin artmasına hizmet edecek, bir dizi araştırma analiz, kapasite geliştirme, işbirliği ve koordinasyon, tanıtım ve yatırım destek ve Ajans desteği faaliyetleri planlanarak uygulanmaya başlandı. Bu kapsamda yapılan çalışmaları aşağıda bulabilirsiniz.
Trakya Tohum A.Ş.
Bu amaçla ilk ve en önemli adım olarak 32 tohumculuk şirketi, 10 ticaret borsası ve Namık Kemal Üniversitesi’nin katılımı ile Trakya Tohum A.Ş. adlı Ar-ge şirketi Trakya Kalkınma Ajansı desteğiyle 2019 yılında kuruldu. Şirket mevcut yapısıyla bu alanda örnek ve tek olma niteliğini barındırıyor. Bu yapının en önemli özelliği üniversite-özel sektör işbirliğinin bir tüzel kişilikte vücut bulması ve borsalarıın katılımı ile de çeşitlenerek güçlenmesidir. Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı desteği ile kurulan Trakya Tohum A.Ş. özel sektör kabiliyeti ile yönetilmekte olan ticari bir girişimdir. Şirketin ana hedefi Türkiye’de eksikliği hissedilen alanlarda başta ayçiçeği ve mısır olmak üzere yapılacak Ar-ge faaliyetleri ile yeni çeşitler geliştirmek ve geliştirilen bu çeşitleri yurt içinde ve yurt dışında satmak oldu. Şirket bir araştırma geliştirme merkezi gibi faaliyet gösterecek ve gelirinin en az %50’sini sonraki sene Ar-ge’ye ayıracak biçimde organize edildi.
Hibrit Ayçiçeği Tohumu Üretimi
Ayçiçeğinde çeşit geliştirme konusunda Türkiye’nin en önemli kuruluşlarından Trakya Tarımsal Araştırma Enstitüsü ile işbirliği çalışmaları kapsamında Enstitü tarafından geliştirilen başarılı çeşitlerin geçtiğimiz yıl içerisinde deneme üretimleri yapıldı. Deneme üretimleri yapılan çeşitlerin başarılı olduğu tespit edildi ve bu yıl Trakya Bölgesinde, Ankara Şereflikoçhisar ilçesinde, Çanakkale’de ve yurt dışında Sudan’da milli hibrit ayçiçeği tohumu üretmek için toplam 1400 dekar alanda ekilişleri yapıldı. Bu alanlardan piyasa değeri 54 milyon TL olan 200 ton tohumluk elde edilmesi ön görülüyor. Üretilen tohumlukların demonstrasyon çalışmaları tamamlanan ülkelere başta Rusya ve Sudan olmak üzere, Bulgaristan ve Romanya’ya ihraç edilmesi planlanıyor.
Milli Hibrit Tohum Geliştirilmesi Güdümlü Projesi
Trakya Kalkınma Ajansı koordinasyonuyla hazırlanan Milli Hibrit Tohum Geliştirilmesi Güdümlü Projesi kapsamında 8 milyon 863 bin TL’lik bir bütçe oluşturuldu ve bu bütçenin 8 milyon TL’lik kısmı Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı tarafından karşılanacak. Proje kapsamında Ar-ge mühendisleri istihdam edilecek ve araştırma enstitüleri ile işbirliği içerisinde yeni ayçiçeği ve mısır çeşitleri geliştirilecek. Geliştirilen yeni çeşitler tescil edildikten sonra Trakya Tohum A.Ş. tarafından ürettirilerek ülkemizde satışa sunulacak. Proje kapsamında Trakya Tarımsal Araştırma Enstitüsü ve Sakarya Mısır Tarımsal Araştırma Enstitüsü ile mısır ve ayçiçeği geliştirmek için yol haritaları çıkarıldı ve yakın zamanda uygulamaya başlanacak. Yine proje kapsamında Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı desteğiyle şirketin ihtiyacı olan araştırma geliştirme için gerekli laboratuvar ekipmanları ve gen havuzu imkânları sağlanacak, parsel biçerdöver, mibzer gibi mekanik ekipmanlar tedarik edilecek.
Trakya Tohumcular Derneği Kurulması ve UR-GE Projesi
Trakya Kalkınma Ajansı koordinasyonuyla sık sık bir araya gelen tohum sektörü paydaşlarının iş yapma kapasitesini artırmak, üyelerine eğitim ve proje destekleri sağlamaları amacıyla 2019 yılında Trakya Tohumcular Derneği kuruldu. Hâlihazırda 26 tohumculuk şirketi ve 16 bitki ıslahçısı dernek üyesidir. Dernek çalışmaları kapsamında birçok TV programında ve sosyal medyada tohum ile ilgili bilgilendirme yapılarak, sektörün geliştirilmesi için çalışmalar yapılıyor. Trakya Kalkınma Ajansı koordinasyonunda Dernek, Ticaret Bakanlığı’nın Uluslararası Rekabetçiliğin Geliştirilmesi Programı’na başvuru yaparak, yaklaşık 10 milyon TL bütçeli projeyi uygulamaya başladı. Proje ile dernek üyesi firmalar ihracat için yurt dışı pazarları ziyaret ive çeşitli eğitimlerden yararlanma imkânına kavuşacak.
Trakya Tohum Akademisi
Ajansın tohum sektöründe yaptığı çalışmalardan bir tanesi de önemli bir paydaş olan Namık Kemal Üniversitesi ile Trakya Tohum Akademisi kurulması oldu. Akademi etkinlikleri kapsamında Ar-Ge ve bitki ıslahına başlangıç süreçleri, uluslararası destekler, biyoteknolojik gelişmeler, sektördeki eğilimler, kurumsal gelişim gibi konularda eğitim/çalıştay/seminer/sohbet vb. organizasyonlar gerçekleştiriliyor.
