Amniyon Membranı ile Göz Yüzey Kök Hücre Tedavisinde Yeni Dönem

Doç. Dr. Özlem Barut Selver'in yürüttüğü TÜSEB destekli projeyle, görme kaybını önlemeye yönelik yenilikçi çözümler geliştiriliyor.

Uzun yıllardır süren çalışmalar sonucunda, amniyon membran ekstraktı göz yüzeyi tedavilerinde umut verici sonuçlar sunuyor.

Göz Yüzey Kök Hücresi Çoğaltılmasında Amniyon Membran Ekstraktının Önemi: Doç. Dr. Özlem Barut Selver'in Çalışmaları

Görme yetisi, yaşam kalitesinin en kritik bileşenlerinden biridir ve göz sağlığını korumak, bu yetiyi sürdürmenin temel taşlarından birini oluşturur. Ancak çeşitli sebeplerle, özellikle de ağır kimyasal yanıklar gibi travmatik olaylar sonucunda, göz yüzeyinde bulunan kök hücreler zarar görebilir ve bu durum ciddi görme kayıplarına, hatta körlüğe yol açabilir. Bu gibi durumlarda, kök hücrelerin yeniden kazanılması büyük bir gereklilik arz eder. İşte bu noktada, Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Göz Hastalıkları Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Doç. Dr. Özlem Barut Selver'in öncülüğünde yürütülen projeler, göz sağlığını yeniden kazanma yolunda umut vaat eden yenilikler sunmaktadır.

Doç. Dr. Selver'in liderliğindeki proje, "Amniyon Membran Ekstraktının Limbal Eksplant Kültürdeki Kök Hücre Oranına Etkisinin Transforme Edici Büyüme Faktör Beta Reseptör İnhibisyonu ile Modülasyonu" başlığını taşımakta ve Türkiye Sağlık Enstitüleri Başkanlığı (TÜSEB) tarafından desteklenmektedir. Bu proje, göz yüzeyindeki kök hücrelerin çoğaltılması ve tedavi süreçlerinde amniyon membranının (iAM) yenilikçi kullanımı üzerine odaklanmaktadır.

Amniyon Membranının Tıptaki Yeri ve Potansiyeli

Amniyon membranı, halk arasında "bebek zarı" olarak bilinen, gebelik sırasında fetüsü çevreleyen ve koruyan bir dokudur. Tıpta yaygın bir şekilde kullanılan bu zar, özellikle yangıyı baskılama, yara iyileşmesini hızlandırma ve enfeksiyonu önleme gibi özellikleriyle dikkat çekmektedir. Göz hastalıkları alanında da ağır kimyasal yanıkların tedavisinde ve iyileşmeyen ülserlerde kullanımı yaygındır. Ancak amniyon membranının bu geleneksel kullanımı, cerrahi müdahale gerektirmesi ve sınırlı sürelerle kullanılabilmesi gibi bazı kısıtlılıklarla karşı karşıya kalmaktadır.

Bu sorunları aşmak adına, Doç. Dr. Özlem Barut Selver ve ekibi, amniyon membranının ekstraktını (AME) kullanma fikrini geliştirmiştir. AME, cerrahi gerektirmeyen, uzun süreli kullanım imkanı sunan ve oftalmik çözelti olarak uygulanabilen bir tedavi yöntemi sunmaktadır. Bu yöntemin en önemli avantajlarından biri, göz yüzeyinin tedavi süresince objektif olarak izlenebilmesi ve yüksek miktarda büyüme faktörünün sabit bir şekilde sağlanabilmesidir.

AME ve Göz Yüzey Kök Hücrelerinin Çoğaltılması

Korneanın sağlıklı kalabilmesi için göz yüzeyindeki kök hücrelerin korunması ve gerektiğinde yenilenmesi kritik bir öneme sahiptir. Göz yüzey kök hücrelerinin zarar görmesi, korneanın kendini yenileyememesi ve zamanla körlüğe kadar varabilen ciddi sonuçlar doğurabilir. Bu durumlarda kök hücrelerin laboratuvar ortamında çoğaltılması büyük bir umut kaynağıdır. Doç. Dr. Selver, bu alanda 20 yıldır, AME ile ilgili olarak ise son 5 yıldır çalışmalarını sürdürmektedir.

Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi içinde 2021 yılında kurulan Oküler Yüzey Araştırma Laboratuvarı, göz yüzeyi kök hücrelerinin çoğaltılması ve tedavi yöntemlerinin geliştirilmesine yönelik pek çok başarılı projeye imza atmıştır. Bu laboratuvarda yapılan çalışmalar, AME'nin yüksek miktarda Transforme Edici Büyüme Faktörü Beta (TGFβ) içerdiğini ortaya koymuştur. TGFβ, yara iyileşmesini hızlandıran ve doku yenilenmesini destekleyen bir büyüme faktörüdür. TÜSEB tarafından desteklenen proje kapsamında, TGFβ reseptör inhibisyonunun AME'nin kök hücre artışını sağlama üzerindeki etkisi incelenecektir.

Bilimin Işığında Gelecek Perspektifi

Göz hastalıklarının tedavisinde kullanılan yöntemlerin geliştirilmesi, özellikle kök hücre tedavisi ve rejeneratif tıp alanında yapılan çalışmalar, hastaların görme yetisini geri kazanmalarına yardımcı olma potansiyeline sahiptir. Doç. Dr. Özlem Barut Selver'in bu alanda yürüttüğü projeler, yalnızca bilimsel bir atılım olmanın ötesinde, hastaların yaşam kalitesini doğrudan etkileyen bir gelişim olarak değerlendirilmektedir.

Ege Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Necdet Budak’ın da belirttiği gibi, Ege Üniversitesi sağlık alanında önemli başarılara imza atmaya devam etmekte ve ulusal ve uluslararası arenada dikkat çeken projelerle adını duyurmaktadır. Bu projelerin desteklenmesi, hem bilimsel ilerlemenin hem de hasta sağlığının önceliklendirildiğini göstermektedir.

Sonuç olarak, göz yüzeyi kök hücrelerinin çoğaltılması ve bu hücrelerin klinik uygulamalarda kullanılmasına yönelik çalışmalar, görme kaybı yaşayan hastalar için umut vaat etmektedir. Amniyon membranının yenilikçi kullanımı sayesinde, daha az invaziv ve daha etkili tedavi yöntemleri geliştirilmesi, göz sağlığında devrim niteliğinde sonuçlar doğurabilir. Bu bağlamda, Doç. Dr. Özlem Barut Selver ve ekibinin çalışmaları, hem ulusal hem de uluslararası bilim dünyasında yankı bulmaya devam edecektir.