Ege Üniversitesi'nden Prof. Dr. Hasan Yıldırım'ın liderliğindeki proje, Türkiye'de yayılış gösteren Campanula L. cinsine ait taksonların kapsamlı taksonomik ve filogenetik analizlerini içeriyor. TÜBİTAK tarafından desteklenen bu projeyle yeni endemik türler literatüre kazandırılacak.
Egeli Botanik Bilimci Prof. Dr. Hasan Yıldırım'ın Projesine TÜBİTAK'tan Destek: Yeni Endemik Türler Literatüre Kazandırılacak
İZMİR (Ege Ajans) - Ege Üniversitesi Fen Fakültesi Biyoloji Bölümü Botanik Anabilim Dalı öğretim üyelerinden Prof. Dr. Hasan Yıldırım'ın yürütücülüğünü yaptığı "Türkiye'de Yayılış Gösteren Campanula L. Cinsine Ait Taksonların Taksonomik Revizyonu ve Filogenetik İlişkileri" isimli proje, TÜBİTAK-ARDEB 1001-Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Projelerini Destekleme Programı kapsamında desteklenmeye uygun bulundu. Bu önemli projeyle, Türkiye’nin botanik literatürüne yeni endemik türler kazandırılması hedefleniyor.
Ege Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Necdet Budak, proje ekibini makamında ağırlayarak tebrik etti. Rektör Budak, Ege Üniversitesi’nin tam akreditasyona sahip, öğrenci odaklı ve araştırma üniversitesi olma kimliğiyle öne çıktığını belirterek, TÜBİTAK’ın farklı programlarında liderliğini sürdürdüğünü vurguladı. Budak, “Üniversitemizde bir kültüre dönüştürerek sürdürülebilir hale getirdiğimiz araştırma ve bilim üretme ekosistemimiz güçlenmeye devam ediyor. Araştırmacılarımızın bilimsel çalışmaları TÜBİTAK başta olmak üzere hem ulusal hem de uluslararası değerlendirme ve fonlama kuruluşları tarafından destek almayı sürdürüyor. Bu vizyonumuz kapsamında bilimsel üretimine devam eden Fen Fakültesi öğretim üyemiz Prof. Dr. Hasan Yıldırım’ın öncülüğündeki bilim ekibi, bir yandan ülkemizin farklı bölgelerinde çalışmalarını sürdürerek yeni endemik türleri literatüre kazandırıyor, diğer yandan da ülkemizde yayılış gösteren türlere yönelik bilimsel projeler hazırlıyorlar. Türkiye Yüzyılı’nı Türk bilim yüzyılı yapmak için alın ve akıl teri döken bilim ekibimizi tebrik ediyor, başarılarının devamını diliyorum” dedi.
Projenin Kapsamı ve Hedefleri
Projenin içeriği hakkında bilgi veren Prof. Dr. Hasan Yıldırım, Campanula L. cinsinin Türkiye florası kapsamında toplamda altı alt cinse ayrıldığını belirtti: C. subgen. Campanula, Megalocalyx, Roucela, Brachycodonia, Sicyodon ve Rapunculus. Proje kapsamında, Türkiye'de yayılış gösteren Campanula Subgen. Campanula altında yer alan bazı seksiyonlar (Symphyandriformes, Rupestres, Scapiflorae, Saxicolae, Tracheliopsis, Dictyocalyx ve Platysperma seksiyonları) hariç diğer tüm seksiyon ve alt cinslerin morfolojik, moleküler, palinolojik ve anatomik verilerle kapsamlı taksonomik bir revizyonunun yapılacağını ve filogenetik ilişkilerinin ortaya konulacağını belirtti.
Prof. Dr. Yıldırım, projenin hedef türlerinin genellikle yüksek varyasyon sınırlarına sahip ve taksonomik olarak oldukça problemli gruplar olduğunu söyledi. Türkiye genelinde yaklaşık 70 ilde gerçekleştirilecek saha çalışmaları sonucunda, projenin hedef türlerinin toplanarak, morfolojik ayırt edici karakterlerin belirlenip işlevsel tür teşhis anahtarlarının ve detaylı betimlerin hazırlanacağını ifade etti. Herbaryum ve saha çalışmaları sonucunda güncel yayılış haritalarının ortaya konulacağını ekledi. Her taksonun kök, gövde ve yaprakları üzerinden ayrıntılı anatomik çalışmalar gerçekleştirileceğini ve elde edilen verilerin morfolojik bulguların desteklenmesinde kullanılacağını belirtti.
Filogenetik DNA Çalışmaları ve Anadolu Biyoçeşitliliği
Prof. Dr. Yıldırım, filogenetik DNA çalışmalar kapsamında hedef taksonlara ait çekirdek DNA’sına ait ITS bölgesi ile plastid DNA’sının NADHS-2 ve rpoC1-1 bölgelerinin kullanılacağını ve bu verilerle hedef taksonların filogenetik ilişkilerinin hesaplanacağını söyledi. Böylece morfolojik karakterlerle oluşturulan seksiyonların moleküler verilerle desteklenip desteklenmediğinin ortaya konulacağını vurguladı. Ayrıca elde edilen filogenetik ağaçların zamanla kalibre edilmesiyle ana takson grupları ve tek tek taksonların en yakın ortak ataya varma zamanlarının hesaplanacağını, bu bilgilerin Anadolu’nun jeolojik ve iklimsel tarihçesiyle birleştirilerek Anadolu biyoçeşitliliğinin zamansal örüntülerine katkı sunacağını belirtti.
Proje Ekibi ve İş Birlikleri
Prof. Dr. Hasan Yıldırım’ın yürütücülüğünü yaptığı projede, Ege Üniversitesi Fen Fakültesi Biyoloji Bölümü Botanik Anabilim Dalı öğretim üyeleri Doç. Dr. Ademi Fahri Pirhan, Doç. Dr. Aylin Eşiz Dereboylu ve Prof. Dr. Aykun Güvensen’in yanı sıra Hacettepe Üniversitesi öğretim üyesi Doç. Dr. Barış Özüdoğru, Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi öğretim üyesi Dr. Kenan Akbaş ve danışman olarak Yunanistan Patras Üniversitesi öğretim elemanı Dr. Eleni Liveri yer alıyor. Bu geniş katılımlı ve disiplinler arası ekip, projenin başarılı bir şekilde yürütülmesi için iş birliği yapacak.
Ege Üniversitesi’nin araştırma alanındaki başarılarını sürdürülebilir kılma vizyonu çerçevesinde, Prof. Dr. Hasan Yıldırım’ın liderliğindeki bu proje, Türkiye’nin botanik çeşitliliğine ve bilimsel literatüre önemli katkılar sunacak. TÜBİTAK’ın desteğiyle gerçekleştirilecek olan bu proje, Türkiye’nin zengin biyoçeşitliliğini daha iyi anlamamıza ve koruma stratejilerimizi geliştirmemize yardımcı olacak. Prof. Dr. Yıldırım ve ekibine, bilim dünyasında daha fazla başarılar diliyoruz.
