PLASFED ve Kuzey Avrupa Ülkeleri İş Birliğinde Döngüsel Ekonomi Vurgusu: Türkiye Plastik Sektörü Yeni Bir Eşikle Karşı Karşıya
Avrupa Mevzuatı Sıkılaşıyor, Türk Plastik Sektörü Dönüşüme Hazırlanıyor
Hollanda, Danimarka, Finlandiya, İsveç ve Norveç’in Türkiye’deki Demokratik Ağları ile Plastik Sanayicileri Federasyonu (PLASFED) iş birliğiyle düzenlenen “Türkiye'de Plastik Sektörünün Döngüselliğe Geçişi Yuvarlak Masa Toplantısı”, Hollanda’nın İstanbul Başkonsolosluğu’nda gerçekleştirildi. Döngüsel ekonomi ve plastiklerin geri kazanımı konusunda hayati öneme sahip bu buluşma, sektörün geleceğine dair önemli tespitler ve uyarılar içerdi.
Toplantının ev sahipliğini üstlenen Hollanda'nın İstanbul Başkonsolosu Arjen Uijterlinde, ülkesinin plastiklerin döngüselliği konusuna verdiği önemin altını çizerek, konunun yalnızca çevresel değil, aynı zamanda ekonomik ve sosyal sorumluluk boyutları da taşıdığını vurguladı. Avrupa Birliği (AB) ve Nordik ülkelerle yapılan ortak çalışmaların sürdürülebilir üretim ve atık yönetimi için bir model teşkil ettiğini belirten Uijterlinde, Türkiye ile bu alandaki iş birliklerini geliştirmeye hazır olduklarını dile getirdi.
“Dönüşüm Kaçınılmaz: Geri Dönüştürülmüş Malzeme Kullanımı Artıyor”
Toplantının dikkat çeken konuşmacılarından biri olan PLASFED Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı ve Ege Plastik Sanayicileri Derneği (EGEPLASDER) Yönetim Kurulu Başkanı Şener Gençer, AB’nin plastik sektörüne yönelik regülasyonlarında yaşanan kapsamlı dönüşüme dikkat çekti. Gençer, özellikle “Tek Kullanımlık Plastikler Direktifi” (EU-2019/904) çerçevesinde AB genelinde PET şişelerde halihazırda %25 oranında geri dönüştürülmüş malzeme kullanımının zorunlu hale geldiğini ve bu oranın 2030’a kadar tüm içecek şişelerinde %30’a çıkarılmasının hedeflendiğini ifade etti.
Gençer’e göre bu gelişmeler, ihracatının büyük kısmını Avrupa pazarına yapan Türk plastik ambalaj sektörü için ciddi dönüşüm baskısı anlamına geliyor. AB’nin hedeflerine göre, 2029 yılına kadar PET şişelerde %90 oranında kaynağında ayrıştırma gerçekleştirilmesi, ambalajların geri dönüştürülebilirlik performansına göre sınıflandırılması ve düşük performanslı ambalajların piyasaya arzının kısıtlanması öngörülüyor. Özellikle 2030 ve 2040 yılları için belirlenen geri dönüştürülmüş plastik içerik oranları, Türk üreticiler için şimdiden yatırım ve uyum sürecini başlatmayı zorunlu kılıyor.
Ambalaj Atığında Azaltım Hedefi Sektörü Zorluyor
Avrupa Birliği’nin yeni dönem hedeflerinden biri de kişi başı ambalaj atığının 2030’a kadar %5 oranında azaltılması. Bu hedefin, Türkiye’deki üretici firmalar için sadece teknik uyum değil, aynı zamanda pazarlama ve tasarım süreçlerinde de ciddi revizyonlar gerektireceği ifade edildi. Gençer, bu farkındalığın artışının Türkiye'deki plastik üreticilerini doğrudan etkileyeceğini, zira AB pazarında yer almak isteyen firmaların bu çevresel gereklilikleri karşılamasının kaçınılmaz olduğunu söyledi.
“Yerli Malı Belgesi” Krizi: Hammadde Yurt Dışından, Belge Yerli Olmalı
Toplantının gündemindeki bir diğer önemli başlık ise “Yerli Malı Belgesi” alımında yapılan yeni düzenleme oldu. PLASFED Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı Şener Gençer, Türkiye’deki yerli hammadde üretiminin ciddi biçimde azaldığını vurgulayarak, özellikle petrokimya sektöründeki yerli üretimin %10’un altına gerilemiş olmasının sektör açısından kaygı verici olduğunu belirtti.
Yeni düzenleme kapsamında, sadece üretimin Türkiye’de yapılmasının yeterli olmayacağı, kullanılan hammaddenin de yerli olduğunun belgelenmesi gerektiği ifade edildi. Gençer, “Bu durum, ithal hammaddeye bağımlı olan plastik sektörümüz açısından ciddi yapısal sorunlara neden olabilir. Tek yerli üreticimiz Petkim’in üretim kapasitesindeki düşüş, bu sorunun daha da derinleşmesine yol açıyor” diyerek sektöre yönelik bir yol haritasının hızla belirlenmesi gerektiğini söyledi.
Döngüsel Ekonomi İçin Yapısal Reform Şart
Toplantının çıktılarından biri de Türkiye’de döngüsel ekonomiye geçişin yalnızca bir çevre meselesi değil, aynı zamanda ekonomik rekabet gücünün korunması için de zorunlu hale geldiği oldu. Geri dönüştürülebilirlik, kaynakta ayrıştırma, ambalaj tasarımı ve atık yönetimi alanında yatırım yapmayan üreticilerin, önümüzdeki on yıl içinde ihracat pazarlarında ciddi zorluklarla karşı karşıya kalacağı öngörülüyor.
Özellikle AB ile Gümrük Birliği kapsamında ekonomik entegrasyonu derin olan Türkiye’nin, çevresel düzenlemelerdeki dönüşümleri zamanında iç hukukuna aktarmaması halinde sanayicilerinin maliyet ve rekabet dezavantajı yaşaması kaçınılmaz görünüyor.
Sektörel Diyalog Devam Etmeli
Toplantıya katılan tüm taraflar, kamu-özel sektör iş birliğinin bu dönüşümde kilit rol oynadığını vurguladı. Hollanda ve Nordik ülkelerin temsilcileri, Türkiye ile bu alanda daha fazla ortak proje yürütmeye ve teknik destek sağlamaya hazır olduklarını bildirirken, PLASFED ise bu geçiş sürecinde sektör temsilcileri için yol gösterici yayınlar, seminerler ve mevzuat eğitimleri düzenlemeye devam edeceğini duyurdu.
