Uluslararası Kooperatifler Günü: Daha İyi Bir Dünya İçin Kooperatifler Şart!
Uluslararası Kooperatifler Günü: Daha İyi Bir Dünya İçin Kooperatifler Şart!
Ankara – 4 Temmuz 2025 – Her yıl Temmuz ayının ilk Cumartesi günü kutlanan Uluslararası Kooperatifler Günü, bu yıl "Kooperatifler: Daha İyi Bir Dünya İçin Kapsayıcı ve Sürdürülebilir Çözümler Üretme" temasıyla tüm dünyada coşkuyla karşılanıyor. Türkiye’de de Tarım ve Gıda Etiği Derneği (TARGET) Yönetim Kurulu tarafından yapılan açıklamayla kooperatifçiliğin önemi ve toplumsal hayattaki yeri bir kez daha vurgulandı. Açıklamada, ulu önder Mustafa Kemal Atatürk'ün "Kooperatif yapmak, maddi ve manevi kuvvetleri, zeka ve maharetleri birleştirmektir" sözüne atıfta bulunularak, kooperatifçiliğin bireysel çabaların ötesinde toplumsal bir zorunluluk olduğu belirtildi.
İnsanlığın Ortak Sorunlarına "Büyülü Çözüm": Kooperatifçilik
Son yıllarda insanlığın karşılaştığı ekonomik, sosyal ve kültürel sorunlar, bireylerin tek başlarına ayakta kalma ve çözüm bulma kapasitelerini zorlamaktadır. Bu noktada, birlikte hareket etme ve iş yapma konusunda insanlığın bulduğu "büyülü yöntemlerden" biri olarak kooperatifçilik ön plana çıkmaktadır. Modern anlamda yaklaşık 180 yıllık bir geçmişe sahip olan bu model, günümüzde her zamankinden daha fazla ihtiyaç duyulan bir dayanışma ve üretim biçimi sunuyor.
Birleşmiş Milletler (BM) tarafından kooperatifçilik farkındalığını artırmak ve toplumsal bilinci yükseltmek amacıyla her yıl Uluslararası Kooperatifler Günü olarak kutlanan bu özel gün, aynı zamanda 2025 yılının da "Uluslararası Kooperatifler Yılı" ilan edilmesiyle kooperatifçiliğin küresel önemini bir kez daha gözler önüne seriyor. BM’nin 2012 yılından sonra aynı alanda ilk kez böyle bir karar alması, kooperatifçiliğin sadece ekonomik değil, aynı zamanda sosyal ve çevresel sürdürülebilirlik açısından da taşıdığı değeri vurguluyor. Bu yılın ana teması, 2012'de olduğu gibi, "Kooperatifler Daha İyi Bir Dünya Kurarlar" olarak belirlendi.
Uluslararası Kooperatifler Yılında Dört Temel Amaç
Uluslararası Kooperatifler Yılı boyunca dünya genelinde pek çok etkinlik ve çalışma planlanırken, dört temel amaç ön plana çıkarılıyor:
Toplumun farkındalığını artırmak: Kooperatifçiliğin faydaları ve potansiyeli konusunda geniş kitleleri bilgilendirmek.Büyümeyi ve kalkınmayı desteklemek: Kooperatiflerin ekonomik ve sosyal kalkınmaya katkılarını teşvik etmek.Destekleyici çerçeveyi savunmak: Kooperatiflerin gelişimini destekleyecek yasal ve politik düzenlemelerin önemini vurgulamak.Liderliğe ilham vermek: Kooperatifçilik hareketine yeni liderler kazandırmak ve mevcut liderlerin vizyonlarını güçlendirmek.Türkiye'de Kooperatifçiliğin Kökleri ve Kurucu Liderliğin Vizyonu
Ülkemizdeki kooperatifçilik deneyimi yüzyılı aşkın bir geçmişe sahip. Cumhuriyet öncesi başlayan bu tecrübe, özellikle Genç Cumhuriyet’in ilk yıllarında büyük bir ivme kazanmıştır. Ulu Önder Mustafa Kemal Atatürk, kooperatifçiliğe büyük önem vermiş, yaygınlaşması amacıyla birçok çalışma başlatmış ve o yıllarda kurulan, halen ayakta olan ilk iki kooperatifin bir numaralı ortağı olmuştur. Bu durum, Türkiye'nin kurucu liderlerinin kooperatifçiliği sadece bir ekonomik yapı olarak değil, aynı zamanda kültür ve zihniyet dönüşümünün önemli bir aracı olarak gördüğünü ortaya koymaktadır.
"Üçüncü Yol": Kooperatiflerin Hem Ekonomik Hem Sosyal Rolleri
Dünya genelinde "üçüncü yol" veya "üçüncü sektör" olarak anılan kooperatifler, ne özel sektör işletmesine ne de kamu sektörü işletmesine benzerler. Ticaret yasaları ve ilgili düzenlemeler çerçevesinde kurulan ve faaliyet gösteren kooperatifler, bu ikisinin dengeli bir bileşimi olarak işlev görürler. Ekonomik ve sosyal faaliyetleri kendi güçleri oranında sürdüren kooperatifler, özellikle AB ülkeleri başta olmak üzere gelişmiş ülkelerde tarım, gıda ve bankacılık gibi sektörlerde "oyun kurucu" bir rol üstlenmekte, ulusal ekonomi ve toplam istihdam içinde önemli paylar almaktadırlar.
Kooperatifler, bir yandan üretim, pazarlama, finans ve tedarik gibi ekonomik faaliyetleri yürütürken, diğer yandan dayanışma, demokrasi, iş birliği, yoksulluğun sonlandırılması, gıdaya erişim, fırsat eşitliği ve eşitsizliklerin ortadan kaldırılması gibi önemli sosyal roller üstlenirler. Bu sosyal temelli ekonomik işletmeler, bireylerin ve toplulukların karşılaştığı sorunlara kolektif çözümler sunarak daha adil ve eşitlikçi bir dünya inşa etme misyonunu taşırlar.
TARGET Yönetim Kurulu'ndan yapılan açıklamada, kamu ve toplumun emeğin ve ekmeğin karşılığını bulması için kooperatifçiliğe hak ettiği değeri vermesi gerektiği vurgulandı. Bireysel çabaların toplumsal ölçekte anlam kazanmasının yolunun örgütlü ve bilinçli hareket etmekten geçtiği belirtilen açıklamada, bireylerin "yokluk, yoksulluk ve yoksunlukta eşitlenmek yerine tokluk, varlık ve esenlikte buluşması"nın kooperatifçilik sayesinde mümkün olacağı ifade edildi.
Uluslararası Kooperatifler Günü vesilesiyle, geçmişten günümüze kooperatifçilik çalışmalarına destek vermiş tüm kooperatifçiler saygıyla anılırken, toplumsal refah ve kalkınma için kooperatiflerin bir tercih değil, bir zorunluluk olduğu bir kez daha hatırlatıldı.
