Eko ve Kırsal Turizmde Yeni Dönem: 2025 İlke Kararları Yürürlükte

2025 Yılında Kırsal, Eko ve Agro Turizm Alanlarında Yeni Dönem Başlıyor: İlke Kararları Yayımlandı
Türkiye’de kırsal kalkınmanın ve sürdürülebilir turizmin önünü açacak olan yeni “Eko, Kırsal ve Agro Turizm İlke Kararları”, 2025 yılı itibarıyla yürürlüğe giriyor. Kırsalda yatırım yapmak isteyen girişimciler, kooperatifler, yerel yönetimler ve planlamacılar için bu kararlar bir yol haritası niteliği taşıyor. Çevreye duyarlı, doğal yapıyı koruyan ve uzun vadeli kalkınma hedefleriyle uyumlu bu kararlar; sadece mimari ve planlama açısından değil, aynı zamanda sosyal, kültürel ve ekonomik sürdürülebilirliği de esas alıyor.

Planlamada Yeni Standartlar Geliyor
Yeni kararlarla birlikte kırsal turizm alanlarında yapılacak tüm plan tekliflerinin, üst ölçekli mekânsal planlarla uyumlu olması gerekiyor. Bu kapsamda:

Uygulama alanı en az 25.000 m² olmalı,

Toplam inşaat alanı en fazla 1500 m² ile sınırlandırılmalı,

Yapı yüksekliği maksimum 2 kat olmalı ve yöresel mimariye uygunluk aranmalı,

Parsel ifrazına izin verilmemekte, plan teklifleri tek ada, tek parsel olacak şekilde hazırlanmalıdır.

Ayrıca, alanın en az %50’si yapılaşmaya kapalı tutulacak. Doğal peyzaj korunacak ve tarımsal niteliği olan alanlar kesinlikle muhafaza edilecek.

Ulaşım, Servis ve Altyapı Şartları Netleşti
Yeni ilke kararlarına göre, kırsal turizm alanlarının ulaşım bağlantıları detaylı şekilde planlanmalı ve ulaşım etüdü hazırlanmalıdır. Su, elektrik, kanalizasyon, internet gibi kentsel servislerin erişimi de plan açıklama raporunda açıkça sunulmalıdır.

Konaklama Tesisleri İçin Kısıtlamalar ve Zorunluluklar
İlke kararları doğrultusunda, turizm alanında yapılacak konaklama tesisleri sadece “Kırsal Turizm Tesisi Belgesi” ile faaliyet gösterebilecek. Ayrıca:

Tesisler tek bağımsız bölüm olarak düzenlenmeli,

Devremülk, kat irtifakı veya kat mülkiyeti kurulamamalı,

Yapılarda yöresel malzeme kullanılmalı,

En fazla bir bodrum kat yapılabilir; bu kat sadece bakım ve işletme alanlarına ayrılmalı ve binanın izdüşümünü aşmamalıdır.

Ruhsat alındıktan sonra 6 ay içerisinde Turizm İşletme Belgesi alınması zorunludur. Aksi takdirde ruhsat iptal edilecektir. Bu süreç ilgili idarelerin takibinde yürütülecektir.

Doğaya Saygılı Planlama Esas
İlke kararlarının ana felsefesi, doğaya saygılı, düşük yoğunluklu, tarım temelli ve yerel kalkınmayı esas alan bir planlama anlayışıdır. Bu nedenle yapılaşma, toprak sürmeye dayalı tarım faaliyetlerini desteklemeli; doğal ve kültürel peyzajı koruyarak minimum müdahaleyle hayata geçirilmelidir.

Yatırımcılar ve Kooperatifler İçin Fırsat Zamanı
Yeni düzenleme, özellikle kooperatifler, kadın girişimciler, yerel üreticiler ve çevreci turizm modelleri geliştirmek isteyen yatırımcılar için büyük bir fırsat sunuyor. Eko turizm, agro turizm ve kırsal konaklama tesisleri bu yeni çerçevede şekillenecek, yerel ekonomiler güçlenecek ve doğa dostu turizm modeli ülke genelinde yaygınlaşacak.

Sonuç: 2025, Kırsal Turizmde Dönüşüm Yılı Olacak
2025 yılından itibaren kırsalda yapılacak her türlü turizm planlaması artık bu çerçevede değerlendirilecek. Yeni ilke kararları, doğayı tahrip etmeyen, kültürel değerleri yaşatan, yerel halkın refahını gözeten ve sürdürülebilirlik odaklı bir vizyonla Türkiye’nin kırsal bölgelerini geleceğe taşıyacak.

2025 Kırsal Turizm, Ekoturizm ve Agro Turizm Yapılaşma Şartları – 40 Maddelik Özet

1. Kırsal turizm projeleri doğal ve kültürel yapıyla uyumlu olmak zorundadır.
2. Yapılaşma oranı düşüktür, geniş alanlarda az yapı esas alınmıştır.
3. Planlama kararı zorunludur, imar planı ya da plan açıklama raporu (PAR) istenmektedir.
4. Toplam yapı inşaat alanı, parselin %5’ini geçemez.
5. En fazla 2 katlı yapı yapılmasına izin verilir.
6. Yapı yüksekliği 6.50 metreyi geçemez.
7. Çatı katı bağımsız bölüm olamaz, sadece teknik alan ya da depo olabilir.
8. Yapılar arası minimum mesafe en az 5 metredir.
9. Toprakla ilişkisi kesilmeyen yapılar tercih edilmelidir (ahşap, modüler, taş gibi doğal malzemeler).
10. Açık otoparklar dışında araç yolları mümkünse doğal dokuyu bozmayacak şekilde düzenlenmelidir.
11. Yöresel mimari ögeler projede esas alınmalıdır.
12. Taş, ahşap, toprak renkleri gibi doğal malzemeler ve renkler kullanılmalıdır.
13. Çevre düzenlemelerinde yerli tür bitkiler tercih edilmelidir.
14. Peyzaj alanı, yapı alanından büyük olmalıdır.
15. Tarım alanlarında yapılaşma sadece Tarım ve Orman Bakanlığı’nın izniyle mümkündür.
16. Kırsal turizm projelerinde altyapı (su, kanalizasyon, enerji) kendi içinde çözülmelidir.
17. Sıfır atık, yağmur suyu toplama, kompost gibi çevreci sistemler önerilmektedir.
18. Güneş ve rüzgar enerjisi kullanımı teşvik edilmektedir.
19. Yapı ruhsatı öncesi kurum görüşleri alınmalıdır (Tarım, Kültür, Orman, Çevre vb.).
20. Turizm amaçlı konaklama birimleri, maksimum 40-50 m² taban alanlı bungalov, tiny house, taş ev olabilir.
21. Ticari işletmelerin büyüklüğü, alanın ölçeğine göre sınırlandırılmıştır.
22. Tarım-turizm entegrasyonu şartı aranır (tıbbi aromatik bitki, bağcılık, lavanta, zeytin vb.).
23. Yerel halkla işbirliği teşvik edilir; kooperatifler önceliklidir.
24. İşyeri açma ruhsatı, İlçe Belediyesi tarafından verilir.
25. Turizm belgesi veya izin belgesi, İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü’nden alınmalıdır.
26. Yol ve ulaşım planlaması, doğayla uyumlu olmalı, geniş asfalt yollar önerilmez.
27. Gürültü ve ışık kirliliği yaratmayan projeler tercih edilmelidir.
28. Tarihi dokulara ve doğal sit alanlarına yakınlık durumunda Kültür Varlıkları Koruma Kurulu görüşü alınmalıdır.
29. Hayvancılık entegrasyonu, agro turizmde teşvik edilmektedir.
30. Zirai ürün işleme alanları (reçel, zeytinyağı, kurutma vb.) entegre edilebilir.
31. Günübirlik kullanım alanları (yürüyüş parkuru, seyir terası, otantik pazar) önerilir.
32. Her tesisin özgün bir hikayesi ve teması olması beklenmektedir.
33. İmar affından yararlanmış yapılar, yeni turizm projelerine dahil edilemez.
34. Kırsal mahalle statüsünde olan köylerde, yapılaşma özel koşullara bağlıdır.
35. Açık alan kullanımı teşvik edilir, büyük kapalı alanlar önerilmez.
36. Her yapı grubunun çevreyle uyumlu olması gerektiği özellikle vurgulanmaktadır.
37. Zemin etüdü, jeolojik rapor gibi teknik belgeler planlama öncesi hazırlanmalıdır.
38. Yatırımcılar, projeyi sunmadan önce ilgili idare ile ön görüşme yapmalıdır.
39. Kırsal turizm planlaması, tek parsel üzerinden değil bölgesel ölçekli düşünülmelidir.
40. Tüm projeler, doğaya saygılı, sürdürülebilir, yerel halkın yararına olmalıdır.